Xamenei, Haşeminin keçmiş bir videosu və Ruhani hökumətinə son zərbə
“Əli Xamnei” ilə “Əkbər Haşemi Rəfsəncani” arasında ABŞ-la əlaqələr haqqında video söhbətinin TV-də yayılması, İslam Respublikası liderinin Həsən Ruhaniyə son günlərində vurduğu son zərbə sayıla bilər. Bu televiziya proqramında bu film haqqında açıqlama verən Mahmud Əhmədinejadin mədəniyyət Nazir Məhəmməd Hüseyn Səffar Hərəndi dedi: Ruhani hökuməti son günlərindədir və “yıxılana təpik vurulmamalıdır”.
İslam Respublikasının Ali Lideri tərəfindən Həsən Ruhani hökumətinin qınanılmasından 5 gün sonra İran televiziyası Xamneyi və Haşemi Rəfsəncaninin ABŞ -dan bəhs edən bir filmini yayımladı.
Filmdə Xamneyi dəfələrlə iddia edir ki, Əkbər Haşemi Rəfsəncani Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının iclasında İslam Respublikasının Ali Liderinin ABŞ ilə münasibətlərin niyə normal olmadığı ilə bağlı arqumentlərinə mənim cavabım yoxdur.
Haşemi Rəfsəncani isə bu məsələyə toxunaraq Xamneyinin iddialarının əksinə olaraq belə demişdi: “Çox müzakirə etdik. Bir -iki saat mübahisə etdik və nəticəyə gələ bilmədik. Adətən onlarla fikir ayrılığına düşəndə, öz fikirlərini özümlə əsaslandırıram. Çünki o liderdir və fikrini qəti şəkildə ifadə etmək hüququna malikdir.”
O vurğulamışdı: “Dedim ki, sənə başqa heç nə deyə bilmərəm və bu, yalnız bizim və Allahın məsələsidir. Nəhayət, Qiyamət günü səndən və məndən bütün bu ziyan və problemlərin sistem və müsəlmanlar üçün niyə yaradıldığı soruşulacaq. Bunları götürsəniz, başqa sözüm yoxdur. Dedi: “Bəli, Allaha mən cavab verəxəyəm”.
Filmdə Haşemi Rəfsəncani deyir ki, Həsən Ruhani ABŞ ilə münasibətləri normallaşdırmağın müsbət və mənfi tərəflərini iki sütunda əks etdirən bir mətn hazırlamışdı. Xamenei, Haşemi Rəfsəncaniyə cavab olaraq, məktubda yalnız ABŞ -la münasibətlərin mənfi cəhətlərindən deyil, faydalarından bəhs edildiyini söyləyir və “sizdə (Haşemi Rəfsəncani) də bir neçə bənd əlavə etmişdiniz.” Bu filmdə Mahmud Əhmədinejad, “Mahmud Haşemi Şahrudi” və “Mohsen Rizayi” İslam Respublikası liderinin bu kinayəsinə gülür və Haşemi Rəfsəncani bunun “itkilərin kiçik bir hissəsi” olduğunu söyləyir.
Bu film, 8 Aprel 2012 -ci ildə İslam Respublikasının Ali Lideri ilə Məsləhət Şurası üzvlərinin görüşü ilə əlaqədardır.
Həsən Ruhani məktubunun mahiyyəti və Haşemi Rəfsəncani ilə Xameneinin ABŞ -la münasibətləri ilə bağlı müzakirələri yeni bir məsələ deyil və dəfələrlə qaldırılıb.
Haşemi Rəfsəncani öncələr bu barədə demişdi: “Cənab Ruhani mənim məsləhətçim və Ali Milli Təhlükəsizlik Şurasının katibi idi. Onun fikri mənimlə eynidir, ABŞ ilə problemimizi həll etməliyik. Cənab Ruhani bu işin müsbət və mənfi cəhətləri üçün iki sütun yaratmışdı. Bu əsasda və rəydə, mən də fikirlərimi əlavə etdim.”
Filmin nümayişindən sonra, Məsləhət Şurasının üzvü Məhəmməd hüseyn Səffar Hərəndi televiziya proqramında Xamneyinin görüşdə Əkbər Haşemi Rəfsəncaniyə etiraz etdiyini söylədi və dedi: Amerika Birləşmiş Ştatları ilə əlaqə haqqında bunlar nədir ki deyirsiz? “
Səffar Hərəndiyə görə, Xamneyi Əkbər Haşemi Rəfsəncaninin bir nəşrə verdiyi müsahibəsinə istinad edirdi.
O dövrdə Əkbər Haşemi Rəfsəncani, beynalxalq araşdırma jurnalına verdiyi müsahibədə, məktubunda Ayətullah Xomeynidən yeddi vacib məsələnin müəyyənləşdirilməsini istədiyini, bunlardan birinin ABŞ ilə əlaqəsi olduğunu söylədi.
O vurğulamışdı: “Axı, nə danışaq, nə də ABŞ ilə münasibət quraq üslub davamlı olmayacaq. Amerika dünyanın ən güclü dövlətidir.”
Səffar Hərəndiyə görə, Haşemi Rəfsəncani İslam Respublikasının Ali Liderinə cavab olaraq “Mən bu arqumentləri İmam dövründə söylədim” dedi və Xamneyi də cavab verdi ki, Ayətullah Xomeyninin Haşeminin məktubuna cavab verməməsi onun ABŞ ilə normallaşdırma tələbini rəd etmək deməkdir.
Haşemi Rəfsəncani isə millət vəkilləri ilə görüşündə belə demişdi: “Bu məktubda ABŞ ilə əlaqələrimlə bağlı müzakirələrimə mwbahısi yaratsaydı, İmam eyni zamanda mənə cavab verərdi.”
Səffar Hərəndinin dediyinə görə, görüşün sonunda Ayətullah Xomeyninin ofisinin üzvü və Məsləhət Şurasının üzvü olan Həsən Sanei, Xamneyiyə müraciət edərək, “Yaxşı olar ki, bu məsələni kənarda qaldırmağı qadağan edəsiz” dedi və Ali İslam Respublikası Ali Lideri da “bəli” cavabını verdi. Səffar Hərəndi, İslam Respublikasının Ali Liderinin görüşün təfərrüatlarının açıqlanmasını qadağan etmək niyyətində olmadığını, ancaq bunu Saneyinin istəyinə cavab olaraq etdiyini söylədi.
Bu səbəbdən İslam Respublikasının Ali Liderinə yaxın olan başqa insanlar onun qadağasına ciddi yanaşmadılar və bu görüşü nəql etdilər. Məsləhət Şurasının üzvü olan “Murtaza Nəbəvi” bu görüşü 14 dekabr 2020 -cı ildə nəql etmişdi.
Bu rivayətə görə, Xamneyi Haşemi Rəfsəncaniyə ABŞ ilə münasibətlərə dair bir nəşrə verdiyi müsahibənin “düşmənin sui -istifadə etməsinə səbəb olduğunu” və “mümkün olan ən pis vaxtda” ifadə edildiyini söylədi.
Xameneyinin bəhs etdiyi “mümkün olan ən pis vaxt”, ancaq İranla ABŞ arasında gizli danışıqlar mövzusu qaldırıldığı zamana işarə edirdi. Görüşdən təxminən bir ay öncə Oman Kralı Xameneiyə ABŞ ilə danışıqlar haqqında məktub vermişdi.
Məsləhət şurasının iclasından iki ay öncə beynəlxalq media İran və ABŞ arasında Omanda keçirilən gizli danışıqlar haqqında xəbərlər yazdı; Amma Əli Əkbər Vilayəti bu xəbərləri təkzib etdi.
Bəlkə də Əkbər Haşemi Rəfsəncani bu danışıqlardan xəbər tutaraq, ABŞ -la münasibətləri haqqında danışmağın yaxşı vaxt olduğunu və ya hekayə ictimailəşdikdən sonra bu danışıqları öz sözləri ilə əlaqələndirə biləcəyini düşünürdü.
Son illərdə İslam Respublikasının Ali Liderini dəstəkləyən media Haşemi Rəfsəncaninin ABŞ -la münasibətləri yaxşılaşdırmaq səyləri haqqında bir çox video yayımladı; Amma yeni filmin çıxışı daha çox Həsən Ruhani hökumətini “təpikləmək” və ABŞ və JCPOA-ya etibar etməyin səhv olduğunu vurğulamaqla bağlı idi.
