نصف بافت شهرستان سلماس فرسوده است!
اگر زلزله ای همچون زلزله سال 1309 تکرار شود به علت اینکه شهرستان سلماس شهرستانی است که کمتر توسعه یافته و از زیر ساخت ها لازم نیز برخوردار نیست و بسیار آسیب پذیر نشان می دهد. احد ایمان زاده ریاست شورای اسلامی شهرستان سلماس در گفتگو با سرویس اجتماعی باریش نیوز در مورد سالروز زلزله سلماس اظهارداشت:در سال 1309 زمانی که اسم قدیمی شهرستان سلماس، دیلمان بود این زلزله باعث تخریب کل سازه های این شهرستان شده و این امر باعث فوت 4 هزار نفرشد که این زلزله در تاریخ به نوعی بی سابقه بوده است، هم اکنون نیز بخشی از شهرستان سلماس بافت فرسوده و قدیمی بوده و در مقابل زلزله نمی تواند مقاومت خوبی داشته باشد.
عضو شورای اسلامی استان آذربایجان غربی ادامه داد: بخشی دیگر از این شهرستان سلماس طبق اصول مهندسی ساخته شده ولی با این حال بیش از نصف شهرستان بافت فرسوده می باشد و ساختمان هایی که جدیدا با اصول مهندسی ساخته شدن نیز کافی نمی باشند و این شهرستان در معرض خطر میباشد و باید اقدامات و پیشگیری های لازم را در این رابطه انجام داد.
احد ایمان زاده در خصوص مقاومت فعلی شهرستان سلماس اظهار داشت: اگر زلزله ای همچون زلزله سال 1309 تکرار شود به علت اینکه شهرستان سلماس شهرستانی است که کمتر توسعه یافته و از زیر ساخت ها لازم نیز برخوردار نیست و طبق مدیریت بحرانی که در این شهرستان وجود دارد سلماس در برابر زلزله هرگز مقاوم نیست و امکانات لازم جهت جلوگیری و مقابله با این بحران را ندارد.
رئیس شورای شهر سلماس در رابطه با راهکارهای پیشگیری و مقاومت در برابر حوادث طبیعی خاطر نشان کرد:راهکارهای لازم جهت مقابله با این بحران مثل آموزش نیروهای انسانی کار آمد و ویژه، تعریف نحوه آمادگی در برابر زلزله به مردم و همچنین دادن اطلاعات به مردم سطح شهر و روستا و استفاده از آخرین امکانات شناسایی و مقابله با زلزله از مثال های بارز و مفید است.
خاطره تلخ زلزله 1309 دیلمان هنوز در ذهن مردم زنده است
نيمه شب ١٧ ارديبهشت ١٣٠٩ شمسي زلزله در حالی شهر دیلمقان یا سلماس امروزی را در نوردید که روز قبل آن، یک زلزله 5.5 ریشتری ترس در دل مردم این شهر انداخته بود .
به گزارش ایسنا منطقه آذربایجان غربی، ديلمقان آن روزها شامل تازه شهر و بخشها و روستاهاي سلماس بود که در نیمه شب چنین روزی با زلزله شدیدی به ویرانه تبدیل شد .
پس از گذشت حدود پانزده ساعت از زمين لرزه صبح روز قبل یعنی زلزله ای 5.5 ریشتری در ساعت ١٠ صبح سه شنبه ١٦ ارديبهشت، تقريبا ١٥ نفر از مردم روستاهاي قصبه ديلمقان آن زمان كشته شدند .
به دنبال این زمین لرزه فرمانده ارتش دیلمقان از مردم خواست تا اين شب در مكانهاي مسقف نخوابند و در پادگان هم اين مهم را خود اجرا ﻛﺮﺩ .
در چشم به هم زدنی زلزله ای مهیب سكوت و سياهي شب 17 اردیبهشت را در دیلمقان شکست و فاجعه ای تلخ به بار آورد .
زلزله در تبريز و خوي و اروميه و حتي كشورهاي همسايه هم احساس شد و با تلگراف به شهرهاي اطراف خبر داده شد .
در همان لحظات اول وقوع زلزله هـمه ديلمقان و روستاهاي اطرافش با خاك يكسان شده اند و از هـمه جا صداي ناله و فرياد به گوش مي رسید .
با وجود تلفات سنگین هـمه كساني كه زنده مانده بودند دل نگران عزيزانشان بودند؛ از همین رو با امكانات ٨٧ سال قبل به كمك كساني كه در زير آوار مانده اند شتافتند و ارتش نیز در اسرع وقت به كمك مردم در زیر آوار مانده آمد .
دكتر حسينقلي صفي زاده و افراد زيادي كه اسمشان در تاريخ ثبت نشده به كمك مردم مي شتابند، تا آنجا كه دكتر صفي زاده بعد از چند روز مداوم مداواي مجروحان خود نيز جان عزيزش را در اين راه نثار ميكند .
اكثر روستاهاي سلماس 100درصد تخريب شدند و تعداد زخمي ها و كشته شدگان بيش از تصور بود و به همین جهت صبح روز بعد از جاي جاي آذربايجان به كمك مردم سلماس ميشتابند .
ادارات شيرو خورشيد وقت با امكانات اندك آن زمانشان پای کار آمدند و هيئت هاي متعددي از تبريز و اروميه جهت کمک رسانی خود را به ديلمان که به تلي از خاك و خاكستر تبدیل شده بود، رساندند .
مردم ديلمان و روستاها كم كم مشغول دفن اموات خود ميشوند؛ تعداد كشته ها از ٢٥٠٠ نفر تا ٤٠٠٠ نفر نوشته شده است (توحيد ملك زاده ديلمقاني ) و آنچه واضح بود شهر به اين زودي ها سرپا نخواهد ايستاد و دل سلماسيها و ديلمقانيها و كهنه شهريها و روستاهاي اطراف شهر تا مدتهای مدید التيام نخواهد يافت .
بعد از حدود سه ماه مهندس اسداله خاور زمين طرح اوليه سلماس نوين را در ٥ كيلومتري ديلمقان طراحي ميكند و شهر جدید سلماس شامل ١٨ خيابان و ٤ ميدان، ٤ خيابان ٣٠ متري و بقيه ٢٠ متري بنا میشود و با تشکیل كمسيون إعمار زمين جهت احداث خانه در اختيار مردم قرار داده می شود .
رياست اين كمسيون با ميرزا مهدي ناصر هيئت بود که از ١٣٠٩ تا ١٣١٣ شايد بتوان بعنوان اولين شهردار سلماس از ايشان نام برد .
و حالا بعداز ٨٧ سال هنوز داغ دل ديلمقانيها و سلماسيها و بخشهاي ديگر سلماس تازه است و تصور عمق فاجعه در این حادثه بزرگ هم دل آزار است چه برسد به تجربه كردنش .
١٧ ارديبهشت سالروز زلزله مهيب ٧/٢ ريشتري ديلمقان ( سلماس ) كه در تقويم جهاني زلزله شناسي بنام زلزله سلماس ١٩٣٠نام نهاده شده است .